بنیاد مختومقلی فراغی

زبان هرتوین از خانواده زبان آرامی شمال شرقی و یا سریانی بوده که پیشتر از سوی سریانی‌های کلیسای کاتولیک کلدانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این زبان پس از مهاجرت سریانی‌ها به اروپا در معرض نیستی قرار گرفت.

این درحالیست که در روستای اکین‌دوزو تنها ٤ نفر قادر به تکلم نسبتا روان این زبان می‌باشند. به گفته روستائیان، تعداد آشنایان به زبان هرتوین بسیار اندک است.

بایرام قیزیلای معلم بازنشسته اهل روستای اکین‌دوزو که در حال حاضر در شهر سیرت زندگی می‌کند، می‌گوید: زبان هرتوین از سوی سریانی‌های وابسته به کلیسای کاتولیک کلدانی بکار برده می‌شد، ولی به دلیل مشکلات اقتصادی بسیاری از این افراد ابتدا به مرسین و سپس از راههای قانونی و غیر قانونی به اروپا مهاجرت کردند.

قیزیلای با بیان اینکه هر از چند گاهی با روستائیان مهاجر تماس تلفنی برقرار می‌کند، می‌افزاید:

" در روستایمان یک کشیش زندگی می‌کرد که بعدها به مرسین مهاجرت کرده بود. این کشیش سالی یک بار به روستا می‌آمد و بعد از غسل تعمید نوزادان بازمی‌گشت. او آخرین فردی بود که زبان هرتوین را به عنوان زبان مادری در این روستا بکار می‌برد. بعدها دیگر خبری از وی نشد. در روستایمان چند نفری هستند که قادر به صحبت کردن به زبان هرتوین می‌باشند، ولی آنها نیز این زبان را هنگام شوخی بین خودشان بکار می‌برند."

منبع: ت.ر.ت فارسی