خانم نادره جلالی در پیشگفتار خود بر این کتاب ، از جمله به این موارد اشاره نموده اند:همچنانکه می دانیم ورود ترکان سلجوقی و تاسیس امپراطوری قدرتمند آنان یکی از دوران های طولانی تاریخ ما را در بر می گیرد که متاسفانه مورد کم توجهی و غفلت مورخان قرار گرفته است.لذا تفحص و بررسی در تاریخ سلاجقه ، بالاخص سلاجقه ی روم برای دانش پژوهان با مشکلات متعددی همراه است. از یک طرف با توجه به اهمیت این مقطع تاریخی که بی گمان از دوران های پر فراز و نشیب تاریخ ایران است. از طرف دیگربا توجه به این امر که برای تدوین یک تاریخ  متکی به واقعیت و منطبق بر اسناد و مدارک ، متون تاریخی از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار است.

 مصحح بنا به پیشنهاد فرزانه عالیقدر ، زنده یاد دکتر محمد جواد مشکور به کار تصحیح این متن مهم تاریخی ، که بعد از سلجوقنامه ی ابن بی بی ، از مهم ترین متون این دوره به شمار می رود ، پرداخت.

کتاب که خود یک متن مهم تاریخی به شمار می آید، مشتمل بر روی کار آمدن سلسله ی سلجوقی و انشعابات آنان، منجمله سلاجقه ی روم و شرح اوج و فرود این سلسله است. از امتیازات این نسخه، مطالب مهم و سودمندی است در باره ی عصر سلجوقی، عصری که با سلطنت طغرل شروع شد تا طغرل سوم، یعنی عصری که بزرگ ترین درخشش ادبیات ،علم و مذهب را به تاریخ ایران تقدیم داشته است.

                      در مورد نسخه ی خطی ، مولف، زمان تالیف و شیوه ی نگارش آن

 تاریخ آ ل سلجوق در آناطولی، مربوط به تاریخ سلاجقه ی روم است که نسخه ی منحصر به فرد خطی آن با شماره ی supp/pers 1553 در کتابخانه ی ملی پاریس موجود است. مولف این کتاب معلوم نیست و هیچ ذکری در نسخه  از او نرفته است. استاد مجتبی مینوی احتمال داده است که مولف و یا کاتب از اهل قونیه بوده باشد، زیرا خط او از نوع خطوط کاتبانی است که برای خاندان جلال الدین رومی در آن شهر کتابت می کردند.

 این کتاب مشتمل بر ۹۵ صفحه است و مولف آن تاریخ  سلاجقه را از ابتدای دولت ایشان و اصل و نسب آنان به رشته ی تحریر در آورده و سپس به شرح حال پادشاهان سلجوقی ایران پرداخته است و حوادث زندگی ایشان را تا زمان سلطان علاء الدین کیقباد چهارم ، پسر سلیمان شاه، یعنی سال ۷۶۵هجری قمری ادامه داده است. از همین جا معلوم می شود که مولف گمنام اثر تا ۷۶۵ هجری قمری در قید حیات بوده است.

 این کتاب بعد از مختصر سلجوقنامه ی ابن بی بی از مفصل ترین کتاب های تاریخ سلاجقه ی روم است و در نتیجه اهمیت بسیاری در روشن کردن بخش هایی از تاریخ سلاجقه ی روم دارد.

 سبک نگارش انشاء و شیوه ی رسم الخط مولف ویژگی دوران او را داشته که تا اندازه ای برای خواننده روز گار ما نامانوس می باشد. علاوه بر این عدم تطابق برخی از افعال با فاعل خود در بسیاری جای ها، جمله ها را از روانی و سلاست انداخته است.

 

    توضیح : آنچه آمد از پیشگفتار و مقدمه ی خانم نادره جلالی، بر کتاب تاریخ آل سلجوق در آناطولی است.ایشان کتاب را در سال ۱۳۷۷ شمسی به چاپ رسانده اند.  توفیقات بیشتری برای ایشان آرزو داریم.  محمد قجقی