سیری در کتب خطی فلسفی کتابخانه ملی ایران
مطالب این نوشتار اگرچه در یک سیر تاریخی از گذشته تا قرون اخیر و به ترتیب سده های حیات مولفانشان آمده،اما مبین سیر حکمت یا تاریخ فلاسفه نیست به همین جهت ممکن است ذکری از فیلسوفی نشود و یا همه آثار یک حکیم مطرح نگردد، چونکه فقط بر کتاب های کتابخانه ملی وآن هم کتب شناسایی شده تکیه دارد.
همچنین در ترتیب محتوای این مقاله طبقه بندی های تخصصی فلسفه و یا تقسیم بندی هایی نظیر فلسفه مشاء و اشراق یا اصالت وجود و ماهیت لحاظ نشده، بلکه برداشت فهرست نگار از کتب خطی مد نظر بوده است.
ارتباط متون فلسفی با مباحث کلامی و دانش های حکمت عملی مانند اخلاق و عرفان و همراهی علم منطق با فلسفه، جدا کردن کتب صرفا فلسفی را کمی مشکل می سازد. با این وجود تلاش بر این بوده است تا حتی الامکان از ذکر آثار خطی در این موضوع ها که خود دانشی مجزا محسوب می شوند خودداری شود، هرچند که ممکن است آثاری ناخواسته در مقاله دیده شوند.
عناوین کتب خطی هم به ترتیب قرون تالیف و نه کتابت آنها و در ذیل نام مولفشان می آید و آن هم براساس کتاب های فهرست شده در کتابخانه ملی. شایان ذکر است که افزون براین، چندین هزار کتاب خطی فهرست نویسی نشده هم در این کتابخانه وجود دارد که از دایره این پژوهش خارج است.
در زمینه کتب خطی کتابخانه ملی تاکنون اثر مستقلی به دست نیامده است. فهرست های نسخ خطی این کتابخانه آن هم از جلد 12 تاجلد 22 دارای نمایه ای موضوعی است. نرم افزار کتابشناسی ملی که از طریق سی دی و شبکه رایانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی و سایت اینترنتی این سازمان قابل دسترس است درحال حاضر سهل الوصول ترین ابزار پژوهش پیرامون موضوع این تحقیق با کلیدواژه فلسفه و مانند آن است اما کافی نیست . زیرا کتاب های فهرست شده بسیاری مانند مجموعه ها ، جلد دوم فهرست و همچنین اطلاعات مربوط به کاتب و تاریخ کتابت و موضوع هزاران کتاب دراین نرم افزار نیامده است. بنابراین ناگزیر به مراجعه به فهرستهای چاپ شده هستیم. تاکنون فهرستی موضوعی از منابع خطی کتابخانه ملی تهیه نشده و جای چنین فهرستی خالی است. البته اداره کل کتاب های خطی این کتابخانه درحال تهیه فهرستی مختصر از منابع خطی کتابخانه ملی است که اطلاعات موجود در آن هم به مدد انجام این تحقیق آمد. امید آنکه به زودی این کتابخانه بتواند فهرست مختصر تمامی منابع خطی خود را به انجام برساند تا جستجو در آن یاریگر تحقیقات منابع خطی در این کتابخانه باشد همچون کتابخانه های بزرگی مانند کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مرعشی که برای جستجوی بهتر در فهارس چاپی خود راهنمای موضوعی یا دستنامه فهارس نوشته اند.
منبع:www.mirasmaktoob.ir
همچنین در ترتیب محتوای این مقاله طبقه بندی های تخصصی فلسفه و یا تقسیم بندی هایی نظیر فلسفه مشاء و اشراق یا اصالت وجود و ماهیت لحاظ نشده، بلکه برداشت فهرست نگار از کتب خطی مد نظر بوده است.
ارتباط متون فلسفی با مباحث کلامی و دانش های حکمت عملی مانند اخلاق و عرفان و همراهی علم منطق با فلسفه، جدا کردن کتب صرفا فلسفی را کمی مشکل می سازد. با این وجود تلاش بر این بوده است تا حتی الامکان از ذکر آثار خطی در این موضوع ها که خود دانشی مجزا محسوب می شوند خودداری شود، هرچند که ممکن است آثاری ناخواسته در مقاله دیده شوند.
عناوین کتب خطی هم به ترتیب قرون تالیف و نه کتابت آنها و در ذیل نام مولفشان می آید و آن هم براساس کتاب های فهرست شده در کتابخانه ملی. شایان ذکر است که افزون براین، چندین هزار کتاب خطی فهرست نویسی نشده هم در این کتابخانه وجود دارد که از دایره این پژوهش خارج است.
در زمینه کتب خطی کتابخانه ملی تاکنون اثر مستقلی به دست نیامده است. فهرست های نسخ خطی این کتابخانه آن هم از جلد 12 تاجلد 22 دارای نمایه ای موضوعی است. نرم افزار کتابشناسی ملی که از طریق سی دی و شبکه رایانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی و سایت اینترنتی این سازمان قابل دسترس است درحال حاضر سهل الوصول ترین ابزار پژوهش پیرامون موضوع این تحقیق با کلیدواژه فلسفه و مانند آن است اما کافی نیست . زیرا کتاب های فهرست شده بسیاری مانند مجموعه ها ، جلد دوم فهرست و همچنین اطلاعات مربوط به کاتب و تاریخ کتابت و موضوع هزاران کتاب دراین نرم افزار نیامده است. بنابراین ناگزیر به مراجعه به فهرستهای چاپ شده هستیم. تاکنون فهرستی موضوعی از منابع خطی کتابخانه ملی تهیه نشده و جای چنین فهرستی خالی است. البته اداره کل کتاب های خطی این کتابخانه درحال تهیه فهرستی مختصر از منابع خطی کتابخانه ملی است که اطلاعات موجود در آن هم به مدد انجام این تحقیق آمد. امید آنکه به زودی این کتابخانه بتواند فهرست مختصر تمامی منابع خطی خود را به انجام برساند تا جستجو در آن یاریگر تحقیقات منابع خطی در این کتابخانه باشد همچون کتابخانه های بزرگی مانند کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مرعشی که برای جستجوی بهتر در فهارس چاپی خود راهنمای موضوعی یا دستنامه فهارس نوشته اند.
منبع:www.mirasmaktoob.ir
+ نوشته شده در دوشنبه ۱۳۹۰/۱۲/۰۱ ساعت 16:42 توسط محمد قجقی
|