كتابخانه سليمانيه. كتابخانه سليمانيه يكي از مهم‌ترين كتابخانه‌هاي تركيه و جهان اسلام است كه در شهر استانبول قرار دارد و در آن كتاب‌هاي خطي با ارزشي گردآوري شده است. اين كتابخانه بخشي از "مجموعه سليمانيه" است كه ساختن آن در 956ق./1549 آغاز و در 964ق./1556 به پايان رسيد. در اين مجموعه علاوه بر ساختمان كتابخانه، بناهاي ديگر، از جمله مدرسه‌هاي ابتدايي و متوسطه، وجود داشته است. كتابخانه سليمانيه از 1336ق./1918، به‌صورت امروزي شروع به‌كار كرد. پس از بسته شدن خانقاه‌ها و زاويه‌ها در تركيه، كتاب‌هاي خطي موجود در آن اماكن و همچنين كتاب‌هاي خطي مساجد و كتابخانه‌هاي كوچك به كتابخانه سليمانيه انتقال داده شد. علاوه بر آنها، كتاب‌هاي خطي موجود در شهرها و قصبات آناطولي نيز، به‌تدريج به اين مركز آورده شد. مجموعه‌هاي اهدايي به اين كتابخانه غناي آن را بيشتر كرد. در حال حاضر، بيش از صد مجموعه و صد هزار جلد كتاب در كتابخانه سليمانيه نگهداري مي‌شود، شمار كتاب‌هاي خطي تركي، عربي، و فارسي آن به 65000 جلد و تعداد كتاب‌هاي چاپي به35000جلد مي‌رسد. براي تمامي اين آثار فهرست منظمي تدوين شده است.

كتابخانه سليمانيه دو تالار مطالعه دارد؛ يكي بزرگ به ظرفيت هفتاد نفر كه پژوهشگران علاقه‌مند به نسخه‌هاي خطي از آن استفاده مي‌كنند. در اين تالار، فهرست‌هاي كتابخانه‌هاي قديمي، فهرست‌هاي كتب خطي برخي كتابخانه‌هاي آناطولي، انواع فهرست‌ها، كتابشناسي‌ها، فرهنگ‌ها، دايره‌المعارف‌ها، و مراجع مشابه به زبان‌هاي مختلف براي استفاده مراجعان عرضه مي‌شود. تالار كوچك، به كساني اختصاص دارد كه بخواهند از دستگاه‌هاي ريزفيلم‌خوان استفاده كنند.

در اين بخش نسخه‌هاي منحصربه‌فرد، كتاب‌هاي نوشته شده به خط مؤلفان آنها، و يا آثار خطي كه ارزش هنري دارند فقط به صورت فتوكپي در اختيار خوانندگان قرار مي‌گيرد.

كتابخانه سليمانيه، كتابخانه‌اي پژوهشي و مركز نگهداري كتاب‌هاي خطي اسلامي است. در آن، دو بخش خدماتي وجود دارد: يكي بخش تهيه ريزفيلم كه در 1329ش./1950 تأسيس شده است، ديگري بخش صحافي و ترميم ضايعات كتاب‌ها. در اين بخش كه در 1341ش./1962 تأسيس شده است، كتاب‌هايي را كه جلد يا شيرازه‌شان آسيب ديده و يا اوراقشان كنده شده، ترميم و در صورت لزوم تجليد مي‌كنند. علاوه بر اين، براي حفظ كتاب‌ها از رطوبت و موريانه تدابيري مي‌انديشند. از 1336ش./ 1957 كتابخانه ويژه كودكان نيز در محدوده كتابخانه، شروع به‌كار كرده است.

پنج كتابخانه نيز زير نظر كتابخانه سليمانيه فعاليت دارند كه عبارتند از: كتابخانه عاطف افندي در محله وفا؛ كتابخانه سليم‌آغا در اُسْكُدار؛ كتابخانه كوپâريلي در محله ديوان‌يولي؛ كتابخانه نور عثمانيه در صحن مسجد نور عثمانيه؛ كتابخانه راغب پاشا در محله لاله‌لي.

تا 1981 شمار كتابخانه‌هايي كه كتاب‌هايشان به كتابخانه سليمانيه انتقال داده شده 95، و شمار مجموعه‌هاي اهدا شده به آن نيز 34 بوده است. علاوه بر اين، دو مجموعه شامل بيش از 2000 نسخه خطي و چاپي براي اين كتابخانه خريداري شده است.

TA

 ترجمه و تلخيص علي كاتبي