كتابخانه‌هاي آلباني سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران
آلباني، كتابخانه‌هاي. جمهوري آلباني در شبه جزيره بالكان در جنوب شرقي اروپا واقع شده است. از شمال با مونته‌نگرو، از شرق با جمهوري صرب، از جنوب با يونان، و از غرب با درياي آدرياتيك و كرانه باختري آسياي صغير هم‌مرز است. جمعيت آن (طبق آمار سال 2000) بالغ بر 3,100,000 نفر بوده و مساحت آن 28,748 كيلومترمربع است. زبان رسمي اين كشور آلبانيايي است.
كتابخانه ملي. كتابخانه ملي آلباني در سال 1922 با مجموعه‌اي حدود 6000 جلد در تيرانا تأسيس شد. پس از استقلال اين كشور در سال 1944، موجودي آن به 15,000 جلد و در سال 1986 به 883,000 جلد رسيد.
كتابخانه ملي طبق قانون واسپاري از كليه كتاب‌هاي منتشرشده در كشور پانزده نسخه به‌طور رايگان دريافت مي‌كند؛ علاوه بر آن، از طريق خريد، مبادله، و امانت كتاب و نشريه ادواري از ساير كشورها نيز موجودي خود را افزايش مي‌دهد.
كتابخانه ملي خدمات رايگان ارائه مي‌دهد و از طريق انتشار فهرست، كتابشناسي، و خبرنامه، مراجعان را از موجودي كتابخانه آگاه مي‌سازد. گردش كتاب ميان استفاده‌كنندگان، سالانه به حدود 250,000 نسخه مي‌رسد. كتابخانه ملي همچنين محل نگهداري و آرشيو يك نسخه از كتاب‌هايي است كه در آلباني منتشر مي‌شود. اين كتابخانه مركز تحصيل، كسب تجربه، و برنامه‌ريزي كتابداري و كتابشناسي است.
كتابخانه ملي به‌عنوان مركز كتابشناسي كشور، انتشار كتابشناسي ملي كتاب‌هاي آلبانيايي (به‌صورت فصلي: اولين سال انتشار 1959)، فهرست مقالات مندرج در نشريات ادواري آلبانيايي (از سال 1961 تا سال 1964 به‌صورت فصلي، و در سال 1965 به‌صورت دو ماه يك‌بار)، و همچنين فهرست سالانه نشريات ادواري خارجي واردشده به كشور را برعهده دارد.
حدود 30,100 عنوان از مجموعه كتابخانه ملي در زمينه تاريخ، زبان‌شناسي، قوم‌نگاري، و فرهنگ عامه مردم آلباني است. مجموعه كتاب‌ها و نسخه‌هاي خطي آلباني‌شناسي، از جمله منابع مهم و باارزش در دنيا به‌شمار مي‌رود. كتابخانه همچنين داراي مجموعه كتاب‌هاي باارزش در زمينه تاريخ و فرهنگ ساير كشورهاي حوزه بالكان است.
كتابخانه ملي داراي نظام مبادله كتاب با ساير كتابخانه‌هاي داخلي و تعدادي از كتابخانه‌هاي خارجي است. در سال 1982 اين ارتباط را با 480 كتابخانه، مؤسسه، سازمان بين‌المللي خارجي، و نيز با دانشمندان حوزه علوم حدود 70 كشور جهان برقرار كرد.
كتابخانه‌هاي دانشگاهي. كتابخانه فرهنگستان علوم آلباني[1] يكي از بزرگ‌ترين كتابخانه‌هاي دانشگاهي كشور است. اين كتابخانه در سال 1975 با مجموعه‌اي حدود 10,000 جلد تأسيس شد. در سال 1976 مجموعه كتاب‌هاي كتابخانه "بخش آلباني‌شناسي دانشگاه تيرانا"[2] را به مجموعه خود اضافه كرد و مجموعه‌اش به 117,000 جلد رسيد. در سال 1986 موجودي كتابخانه به 812,000 جلد افزايش يافت. گستره موضوعي مجموعه اين كتابخانه، كليه حوزه‌هاي علوم را دربر مي‌گيرد و علاوه بر آن، داراي كتب قديمي در زمينه تاريخ و زبان‌شناسي است. سالانه حدود 4000 جلد كتاب از طريق خريد، مبادله، يا امانت به مجموعه كتابخانه اضافه مي‌شود. كتابخانه همچنين سه نسخه از انتشارات دانشگاه را به‌صورت رايگان دريافت مي‌كند.
كتابخانه فرهنگستان، خدمات رايگان در اختيار دانشجويان و محققان كليه حوزه‌هاي علوم قرار مي‌دهد و با كتابخانه‌هاي محلي نيز ارتباط دارد. گردش كتاب سالانه به 50,000 جلد مي‌رسد. كتابخانه دانشگاه علوم، علاوه بر خبرنامه‌هاي اطلاعاتي، از مدارك خارجي واردشده به كشور در زمينه تاريخ، جغرافيا، و اقتصاد، فهرست مجلات علميِ خارجيِ واردشده به كتابخانه، و فهرست‌هاي اطلاعاتي ديگر را نيز منتشر مي‌كند.
اين كتابخانه با 820 دانشكده، دانشگاه، مؤسسه علمي، و كتابخانه، و نيز با شخصيت‌هاي علمي و علاقه‌مند به كشور آلباني در خارج از كشور، ارتباط دارد. كتابخانه دانشگاه تيرانا[3]و مؤسسه عالي كشاورزي تيرانا[4] از جمله كتابخانه‌هاي دانشگاهي مهم در كشور هستند.
كتابخانه علوم دانشگاه تيرانا[5] در سال 1957 با مجموعه‌اي در حدود 40,000 جلد تأسيس شد. در سال 1982 اين مجموعه به 500,000 جلد رسيد. هشتاد درصد موجودي كتابخانه را كتاب‌هاي علمي و فني خارجي تشكيل مي‌دهند. اين كتابخانه سه نسخه از كليه انتشارات علمي، آموزشي، و نيز نشريات ادواري دانشگاه را به‌صورت رايگان دريافت مي‌كند. سالانه حدود 10,000 جلد مدرك داخلي و خارجي از طريق خريد، مبادله و امانت به كتابخانه اضافه مي‌شود. كتابخانه با 422 كتابخانه دانشگاهي و مؤسسه علمي خارجي و نيز شخصيت‌هاي علمي نود كشور خارجي ارتباط دارد.
كتابخانه دانشگاه تيرانا به مدرسان، محققان، و دانشجويان دانشگاه‌ها و همچنين متخصصان و كارگران كشور، خدمات رايگان ارائه مي‌دهد، و با كتابخانه‌هاي مناطق، مؤسسات علمي و مراكز توليد ارتباط پيوسته دارد.
اين كتابخانه با انتشار فهرست‌هاي مرجع، خبرنامه‌هاي اطلاعاتي، خبرنامه‌هاي مرجع، فهرست‌ها، كتابشناسي‌ها، فهرست كتاب‌هاي جديد، و راه‌هاي ديگر، مراجعان را از موجودي خود آگاه مي‌سازد. ضمناً خبرنامه‌هاي اطلاعاتي از كليه مدارك علمي و فني واردشده به كشور در دوازده رشته از علوم و خبرنامه‌هاي مرجع از مدارك خارجي در هشت رشته اصلي علم و صنعت را نيز منتشر مي‌كند.
كتابخانه مؤسسه عالي كشاورزي تيرانا يكي از كتابخانه‌هاي تخصصي در زمينه كشاورزي است كه در سال 1951 با مجموعه‌اي محدود از كتاب‌ها تأسيس شد و تا سال 1955 مجموعه‌اش به 27,898 جلد رسيد. در سال 1959 به 41,260 جلد و در سال 1976 به 88,000 جلد و در سال 1982 موجودي آن به 105,200 جلد افزايش يافت. اين كتابخانه سه نسخه از همه انتشارات مؤسسه عالي كشاورزي را به‌صورت رايگان دريافت مي‌كند و سالانه حدود 3000 جلد كتاب و نشريه ادواري داخلي و خارجي را از طريق خريد، مبادله، يا امانت به مجموعه‌اش مي‌افزايد. ضمناً خدمات رايگان به مدرسان، محققان، و دانشجويان دانشگاه و همچنين همه متخصصان و كاركنان مؤسسه‌هاي كشاورزي ارائه مي‌دهد. اين كتابخانه ارتباط پيوسته با كتابخانه‌هاي منطقه‌اي، مؤسسات علمي كشاورزي، و مراكز توليد دارد. در سال 1982 كتابخانه علوم مؤسسه عالي كشاورزي با 111 كتابخانه و مؤسسه كشاورزي در 29 كشور جهان، ارتباط پيوسته برقرار كرد. كتابخانه با انتشار خبرنامه‌ها، كتابشناسي‌ها، فهرست‌ها، و راه‌هاي ديگر، مراجعان را از موجودي خود آگاه مي‌سازد. ضمناً هر سال خبرنامه كشاورزي تحت عنوان >علم كشاورزي و تجربه‌هاي نوين در كشور<[6] ؛ خبرنامه مدارك كشاورزي واردشده به كشور؛ خبرنامه‌هاي مرجع از مدارك كشاورزي خارجي براي رشته‌هاي كشاورزي؛ فهرست نشريات كشاورزي واردشده به كشور؛ و سلسله كتابشناسي‌هاي موضوعي در شاخه‌هاي مختلف علم كشاورزي را منتشر مي‌كند.
كتابخانه‌هاي عمومي. كتابخانه‌هاي عمومي در سراسر مناطق كشور فعاليت دارند. اولين كتابخانه عمومي در سال 1934 در شهر الباسان[7] آغاز به كار كرد. در سال 1935 كتابخانه ديگري در شهر اشكودرا افتتاح شد و كتابخانه مشابهي نيز در سال 1938 درشهر كورسا تأسيس شد. پس از استقلال كشور در سال 1944، سه كتابخانه و در سال 1958 چهار كتابخانه و در سال 1958 پنج كتابخانه عمومي در شهرهاي مختلف افتتاح گرديد. در سال 1966، تعداد كتابخانه‌هاي عمومي به 25 باب و در سال 1980 به 45 باب رسيد و مجموعه آنها از تعداد 202,000 جلد در سال 1950 به 248,175,2 جلد افزايش يافت.
بزرگ‌ترين كتابخانه‌هاي عمومي در اوايل دهه 1990 در شهرهاي اشكودرا (با بيش از 250,000 جلد)؛ كورسا (با 139,000جلد)؛ الباسان (با288,000 جلد)؛ برات (با 107,000 جلد)؛ و دورس، شيجاك، و كاواجا (جمعاً با 234,000 جلد)، واقع شده‌اند. موجودي كتابخانه‌هاي عمومي با كمك و حمايت دولت افزايش مي‌يابد. در اين كتابخانه‌ها خدمات به مراجعان و نيز خدمات پستي به مناطق دوردست به‌صورت رايگان ارائه مي‌شود.
پس از كتابخانه‌هاي ملي و دانشكده علوم تيرانا، كتابخانه شهر اشكودرا[8] غني‌ترين مجموعه آثار منتشرشده در آلباني و جزيره بالكان و نيز مجموعه‌اي از نسخه‌هاي خطي مربوط به تاريخ ملي آلباني را داراست.
كتابخانه‌هاي آموزشگاهي. در سال 1984 تعداد 1847 كتابخانه آموزشگاهي با مجموعه‌اي در حدود 4,268,000 جلد در سراسر كشور (در شهر و حومه شهر) وجود داشت. اين كتابخانه‌ها خدمات رايگان به معلمان و دانش‌آموزان ارائه مي‌كنند و كتاب‌هاي داخلي و خارجي را به آنها امانت مي‌دهند. مجموعه اين كتابخانه‌ها با كمك دولت گردآوري شده و افزايش مي‌يابد.
كتابخانه‌هاي تخصصي. شبكه‌اي از كتابخانه‌هاي تخصصي مؤسسات در سراسر كشور وجود دارد. تعداد اين كتابخانه‌ها در سال 1982 به 519 باب رسيد كه موجودي آنها در حدود 1,107,736 جلد بود. كتابخانه‌هاي تخصصي به متخصصان و كاركنان مؤسسات يا شركت‌ها خدمات رايگان ارائه مي‌دهند و مدارك داخلي و خارجي را در اختيار آنها مي‌گذارند. با كمكي كه دولت به اين كتابخانه‌ها مي‌كند آنها قادرند منابع مورد نياز خود را در زمينه‌هاي موضوعي خاص خريداري كرده و مجموعه خود را پيوسته افزايش دهند.
ساير كتابخانه‌ها. هر دفتر و مركز فرهنگي در شهر و حومه شهر، داراي كتابخانه ويژه‌اي است كه مجموعه آن دربر گيرنده موضوعات گوناگون است. درسال 1982 تعداد آنها به 1803 با مجموعه‌اي در حدود 2,674,651 جلد رسيد. دولت به اين كتابخانه‌ها كمك مي‌كند تا مجموعه خود را، به‌ويژه از طريق خريد كتاب‌هاي داخلي (به زبان آلبانيايي)، افزايش دهند. كتابخانه‌هاي دفاتر مختلف و مراكز فرهنگي[9] به ساكنان شهرها و روستاها خدمات رايگان ارائه مي‌دهند. ضمناً اين اختيار را دارند كه با همه كتابخانه‌هاي كشور كتاب مبادله كنند و از اين طريق به مراجعان خود خدمات رايگان گسترده‌تري ارائه دهند.
ترجمه گيتي حيدري
[1]. Library of the Academy of Science of Albania
[2]. Albanological Branch of the University of Tirana
[3]. Library of the University of Tirana
[4]. Library of the Higher Agricultural Institute of Tirana
[5]. Scientific Library of the University of Tirana
[6]. Agricultural Science and the Advanced Experience inOur Country
[7]. Elbasan
[8]. Library of the City of Shkodra
[9]. Libraries of the Houses and Hearths of Culture
[10]. Mahir Domi
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی