فهرست نسخ خطی ترکی مدرسه نمازی خوی
فهرست نسخ خطی ترکی مدرسه نمازی خوی
نام کتاب: فهرست نسخه های خطی مدرسه نمازی خوی
گرد آورنده: علی صدرائی خوئی
ناشر: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
۱-حدیقة السعداء
-
مؤلف: محمد بن سلیمان بغدادی متخلص به فضولی (963 یا 970)
موضوع: مقتل
زبان: ترکی
آغاز: یا رب عشقنده منی شیدا قیل احکام عبادتین بنا اجرا قیل
مشخصات: نسخ خفی، مهر مربعی «عبده ابراهیم» در اول کتاب، جلد تیماج مشکی ساده.
23 سطر، 5/19× 30 سانتی متر.
شماره نسخه: 99
صفحه: 58 فهرست.
۲-صحاح اختری، اختری کبیر، فرهنگ اختری
مؤلف: مصلحالدین مصطفی بن شمسالدین قرهحصاری اختری (968)
موضوع: لغتنامه
زبان: عربی به ترکی
آغاز:
مشخصات: نسخ، مصلحالدین بن علی ساکن قصبه ولچستوین در نزدیکی قوسووه 1005، تمامی صفحات جدولی شنگرف، عناوین فصول شنگرف با خط قرمز بالای کلمات اصل، اول نسخه «من الکتب المشترکة بینی و بین اخی» با مهر «شلمجی عبدالله»، جلد تیماج قهوهای، سوخت با ترنج با سر و نقش گل و بوته مرصع.
27 سطر، 28 ×19سانتی متر.
شماره نسخه: 235
صفحه: 120 فهرست.
۳-شرف الانسان
مؤلف: محمود بن عثمان بن الیاس حلبی معروف به لامعی حلبی (938 یا 940)
موضوع: تصوف
زبان: ترکی
توصیف: آداب و اخلاق را از زبان حیوانات به صورت قصص در یک مقدمه و چندین مجلس بیان میکند و در اثنا به مناسبتة اشعاری و قطعاتی به عربی و فارسی و ترکی از خودش و دیگران میاورد. مؤلف کتابش را به سلطان سلیم ثانی عثمانی (926 ـ 974) تقدیم کرده و از تألیف آن در سن 55 سالگی در سال 993 فارغ شده است.
آغاز: بسم الله الرحمن الرحیم فاتحه گنج کلام قدیم
هذا کتابنا ینطق علیکم بالحق انا کنا نستنسخ ما کنتم تعملونة اجناس سپاس خورشید اقتباس و گردون اساس و انجم قیاس که مقیاس عقل حواس جن ناسدن خارجهدور.
مشخصات: نسخ، محمد جمادیالاخر 1002، از موقوفات رمضانیه 1230، جلد روغنی لولادار، 222 ورق، 18 سطر، 21 × 25 سانتیمتر.
شماره نسخه: 312
صفحه: 154
مجموعه (دارای دو نسخه ترکی)
مؤلف این مجموعه به احتمال زیاد شاعر ترکی یوسف الرهاوی مشهور به نابی (1124) میباشد.۴-ذیل سیر النبوی
مؤلف: اویس بن محمد آلاشمولی الاشکوبی مشهور به ویسی
موضوع: سیر
زبان: ترکی
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، در آخر رساله دوم غزلی از احمدپاشا در صدارت حسن پاشا، رساله دوّم در وسط رساله اول واقع شده است. جلد تیماج قهوهای ضربی جدولدار با شمسه در وسط، 17 سطر، 20 × 12 سانتیمتر.
شماره نسخه: 422
صفحه: 213
۵-رساله در اخلاق و مواعظ
مؤلف: ؟
زبان: ترکی
توصیف: در چندین مقاله بهصورت نظم و نثر مسجع نصایح و مواعظی را آورده است و از جهت ادبی دارای انشای بلیغی میباشد.
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، در آخر رساله دوم غزلی از احمدپاشا در صدارت حسن پاشا، رساله دوّم در وسط رساله اول واقع شده است. جلد تیماج قهوهای ضربی جدولدار با شمسه در وسط، 17 سطر، 20 × 12 سانتیمتر.
شماره نسخه: 422
صفحه: 211
۶-فرهنگ اختری یا صحاح اختری
مؤلف: مصلحالدین مصطفی بن شمسالدین قرهحصاری اختری (968)
موضوع: لغت
زبان: عربی به ترکی
مشخصات: نسخ، 983، عناوین فصول شنگرف، خط شنگرف بالای لغات اصل، در آخر نسخه تملک محمدجعفر با مهر مربعی «عبده محمدجعفر»، جلد تیماج سوخت جدولدار، 25 سطر، 20 × 14 سانتیمتر.
شماره نسخه: 427
شماره صفحه: 214
۷-حدیقة السعداء
مؤلف: محمد بن سلیمان بغدادی متخلص به فضولی (963 یا 970)
موضوع: مقتل
زبان: ترکی
شماره نسخه: 458
صفحه: 231
۸-مقتل
مؤلف: شیخ نجف شریفی ایروانی الاصل (حدود 1400).
زبان: ترکی و فارسی
توصیف: مؤلف مطالب و اشعاری پیرامون زندگی ائمه خصوصا شهادت جانگداز سیدالشهداء (ع) به فارسی و ترکی در مجموعه زیر بدون ترتیب و مقدمهای جهت استفاده خودش در روضهخوانی جمعآوری کرده است و در اثنا گاهگاهی خودش هم اشعاری انشاد کرده و اشعاری هم از نجمی ایروانی نقل کرده است.
مشخصات: تحریریة فهرست کتب مقتل موجوده پیش مؤلف حدود 34 کتاب در آخر کتاب، جلد تیماج مشکی ساده، سطور مختلف، 21 × 18 سانتیمتر.
شماره نسخه: 484
صفحه: 251
۹-احسن القصص یا یوسفیه
مؤلف: میر ابوالقاسم بن علیاصغر خویی (قرن 13)
موضوع: تفسیر
زبان: ترکی
توصیف: تحریری، جلد تیماج قهوهای ساده، سطور مختلف، 21 × 17 سانتیمتر.
مشخصات: تحریری، جلد تیماج قهوهای ساده، سطور مختلف، 21 × 17 سانتیمتر.
شماره نسخه: 485
صفحه: 251
۱۰-مناقب الاولیاء
مؤلف: وزیر نظامالدین میر علیشیر جغتایی هروی نوایی (844 – 906)
موضوع: ب
زبان: ترکی جغتائی
توصیف: آداب رسوم تصوف را در ده باب و هر باب در چند فصل با عبارات ادیبانه و مسجع بیان کرده است و در اثنا ابیات و رباعیات و قطعاتی از خود و دیگران به ترکی و فارسی وعربی میاورد. مؤلف از تألیف آن در سال 906 مطابق لفظ «خوش» فارغ شده و ظاهرا آخرین تألیف وی میباشد.
نسخه حاضر از وسط چند صفحه ناقص است.
شماره نسخه: 537
صفحه: 276
مجموعه (دارای 7 نسخه ترکی)
این مجموعه توسط شیخ محمد رحیم بن رضی خویی بین سالهای 1281 تا 1289 در قم و خوی تهیه شده است، جامع سعی کرده تمامی مطالبی را که پیرامون کیمیا بدان دسترسی پیدا کرده در این مجموعه جمع کند، لذا رسایل متعددی بتمامه و در مواردی قسمتی از بعضی کتب را و در بعضی موارد نقل قولهای شفاهی را در این مورد از علما در این نسخه جمع کرده است، مؤلفین اکثر رسایل مجهول هستند. فهرست مطالب و رسایل ترکی مندرجه در این مجموعه عبارتند:
۱۱-تدبیر الحجر المکرم
مؤلف: حاج عثمان بیلانی
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
توصیف: چگونگی صنعت کیمیا و تبدیل احسام را به روش قدیم به رمز و اشاره در دوازده باب گرد آورده است. نسخه حاضر تا باب 12 را شامل میشود.
آغاز: الحمدلله ... اما بعد معلوم اوله که بو عبدالفقیر ... بو علم شریفلک اللی سنه قدری.
انجام: اوله تعلیق حکماده حجرک اثبات سنک شرطی بدور که ذکر اولنور.
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، کاتب محمد رحیم بن حاج رضی خویی با مهر بیضوی «محمدرحیم»، 1287 در قم، جلد تیماج سرخ ضربی با ترنج با سر جدولدار، پشت جلد اسلیمی، 23 سطر، 21 × 14 سانتیمتر.
شماره نسخه: 565
صفحه: 282
۱۲-حل الرموز و کشف الکنوز
مؤلف: محمد بن امیل
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
آغاز: بر آدم طحمک اسرارنه واقف اولمرتسه بو علم حکمته وصولی ممکن دکلدر.
مشخصات: 5 صفحه.
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
۱۳-زبدة التدابیر فی علم الحجر و الاکسیر
مؤلف: ؟
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
آغاز: طریق تدبیر اکسیر اعظم و حجر مکرم بودر که او ایکی شی لازمه طالبلردندر.
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
۱۴-رساله در کیمیاء
مؤلف: ؟
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
آغاز: املاح لریک حلّنک معتبر دخی افضلی بودر که دیلدکیک.
مشخصات: 22 صفحه،
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
۱۵-تکلیس الحجر
مؤلف: ؟
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
توصیف: ب
آغاز: و تحمیر الاسراب بالزاج یا ولدی بنم کلاممی بر خوش فهم ایله.
مشخصات: 6 ورق.
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
۱۶-قصیده صافی اردبیلی در حجر مکرم
مؤلف: شیخ صافی اردبیلی
موضوع: شعر کیمیا
زبان: ترکی
توصیف: قصیدهای است نونیه در 41 بیت در بیان اسرار کیمیا و حجر مکرم در این علم.
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
۱۷-شرح قصیده در الحجر المکرم
مؤلف: درویش حسین تلمیذ رابع شیخ شارالی
موضوع: کیمیا
زبان: ترکی
توصیف: شرح قصیده نونیه شیخ صافی اردبیلی که در ردیف قبلی بیان شد میباشد بطور مختصر و در حد شرح الفاظ.
آغاز: سری بحق طه یعنی حکیم آند ایچر محمدک (ص) پاک روحنه که بو سر حقدر و کرچکدر قوله.
شماره نسخه: 565
صفحه: 283
مجموعه (دارای یک نسخه ترکی)
- شرح منظومهای در معما
مؤلف: ؟
موضوع: معما
زبان: ترکی
توصیف: امری چلبی منظومهای به ترکی در معما در اسماء اشخاص به ترتیب حروف معجم افراد ترتیب داده است، این رساله شرح ترکی منظومه چلبی میباشد که بیتبیت آن را شرح کرده.
آغاز منظومه چلبی و آغاز شرح (معما باسم آدم):
گلچدی سنبل کلدی کل آنکله خوش ایلدوم روین آکدوم دلبرک فراموش ایلدوم
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، رساله دوم محمود بن محمد المنصوب بالارجشی اوایل ربیع الثانی 1023، جلد تیماج روغنی مندرس، 13 سطر، 20 × 14 سانتیمتر.
شماره نسخه: 565
صفحه: 284
مجموعه (دارای یک نسخه ترکی)
- قرابادین
مؤلف: ؟
موضوع: طب
زبان: ترکی
آغاز: دارچین، سبابه، تخم پیاز، بو ذکرالنان اجزالرین محم سحق ایدوب الکدن کیچورهسن و دخی اوچ برابری بال
انجام: فی الحال اغره اما اغرنده چوق دوتمیه و یوتمیه دهن عقرب دیشلری اغاردر تمت بالخیر.
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، 1094، جلد تیماج قهوهای، 18 سطر، 20 × 16 سانتیمتر.
شماره نسخه: 574
صفحه: 301
مجموعه (دارای چهار نسخه ترکی)
- رنج و شفا
مؤلف: ؟
موضوع: داستان
زبان: ترکی
توصیف: احتمالا ترجمه کتاب «صحت و مرض» محمد بن سلیمان فضولی بغدادی است.
آغاز: معانیده ذوق کیف باده، اواستده صفای آب زمزم، مفهومی اوزره الحق بر شاده روح آشنا در که .. عزیر موحومک تسمیهسنه سموافق رنج و شفا اسمیله موسوم قلندی.
انجام: زندان مضیق ماسوادن آزاد اوله و سریرنشین جنت اولوب سعادت دارین سرمدیه بوله آمین یا اله العالمین.
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، در آخر رساله دوم تملک احمداسماعیل آغازاده سال 1169 با مهر کروی «احمد» و تملک عنایتالله بن اسماعیل آغازاده با مهر مکعبی «عنایتالله»، جلد تیماج مشکی، سطور مختلف، 22 × 13 سانتیمتر.
شماره نسخه: 581
صفحه: 306
۲۱-گنجینة النصایح و مجموعة الفصایح
مؤلف: ؟
زبان: ترکی
توصیف: مصنف در بیان مراد و مقصود «همایون نامه» کتاب حاضر را پرداخته ...(همایون نامه ترجمه ترکی «نوار سهیلی» ملا حسین کاشفی میباشد که علی بن صالح رومی ملقب به عبدالواسع عیسی متوفای 950 بنام سلطان سلیمانخان عثمانی (929 – 974) به ترکی ترجمه نموده و همایوننامه نامیده است. «فهرست کتابخانه تربیت ص 111 و 112).
مشخصات: همان.
شماره نسخه: 581
صفحه: 307
۲۲-خیرینامه یا نصیحتنامه نابی
مؤلف: عثمان بن محمد استانبولی معروف به نابیدده(1142)
موضوع: ب
زبان: ترکی
توصیف: مثنویی است در حدود هزار و هفتصد بیت، مصنف در سن 50 سالگی ازدواج میکند و در سن 54 سالگی خدا به وی پسری عنایت میکند بهنام ابوالخیر محمد چلبی، وقتی پسرش به سن هفتسالگی میرسد مصنف این مثنوی را جهت تربیت و نصیحت وی در شهر «رها» به نظم میکشد و در آن محاسن اخلاق و ذمایم شیم را تحت عنوان «مطلب ـ مطلب» بیان میکند، این کتاب به «نصیحتنامه نابی» نیز شهرت دارد. نسخه حاضر از آخر افتادگی دارد.
آغاز:
حمد او الله عظیم شأنه مبدع دایره امکانه
که ایدوب خامه صنعی تدویر نسخه عالمی اتدی تحریر
انجام افتاده:
لله الحمد تمام اولی سخن آچهلم داعیه خیره دهن
حضرت حق سنی معموراتیدن غصهدن خاطریکی دور ایتسون
مشخصات: همان.
شماره نسخه: 581
صفحه: 307
۲۳-معراجنامه
مؤلف: عثمان بن محمد استانبولی معروف به نابیدده(1142)
موضوع: اشعار معراج
زبان: ترکی
توصیف: مثنویی است که در آن معراج پیامبر به نظم کشیده شده است. نسخه حاضر در حاشیه «خیرینامه» کتابت شده است.
آغاز:
بر شبکه عنایت الهی زین ایتمشد بو بارگاهی
اخترله سپهر اولوب مذهب زرجامه ایله صارتاردی کوکب
انجام:
یا رب بحق چشم مغموم نابی فقیری ایتمه محروم
تسهیل قیل اکاهر عسری اول دست کرمه دستگیری
مشخصات: همان.
شماره نسخه: 581
صفحه: 308
مجموعه (دارای دو نسخه ترکی)
- الحکم المندرجه فی شرح المنفرجه
مؤلف: شیخ اسماعیل بن احمد الانقروی المولوی (1042)
موضوع: ادب
زبان: ترکی
آغاز: محبوب قلوب جمیع عباد ... حافظ احمد پاشا حفظهالله ... اسم شریفی یوسف بن محمددر کنیتی ابوالفضل در ابن النحوی.
انجام: بعضلر بو کلامی کبار عارفیندن حافظ ابوالحسین یحیی بن عطار حضرتلرینه نسبت اتمشلر در رحمه الله ... تم.
شماره نسخه: 631
صفحه: 340
۲۵-الاربعون حدیثا
مؤلف: کمالالدین محمد بن احمد مشهور به طاشکپریزاده (قرن 11)
موضوع: حدیث
زبان: ترکی
شماره نسخه: 631
صفحه: 341
۲۶-لغتنامه نوائی یا فرهنگ جغتائی
مؤلف: ؟
موضوع: لغت
زبان: ترکی جغتائی
توصیف: لغات ترکی و گاهی فارسی و عربی که میرعلیشیر نوائی (907) در اشعار ترکی خود به کار برده و احتیاج به توضیح داشته در این فرهنگ گزارش داده شده است، در بعضی از واژهها ابیاتی که آن واژهها بهکار رفته نیز آورده است. این فرهنگ به ترتیب حروف تهجی آغاز کلمات در بیست و هشت بخش تنظیم شده و در هر بخشی ابتدا مفتوحه بعد مکسوره بعد مضمومه را آورده است، آغاز کتاب در نسخهها متفاوت میباشد احتمال زیاد این کتاب همان است که در الذریعه 5/196 با عنوان «فرهنگ جغتائی» تألیف ندرعلی یاد شده و به امر شاهصفی صفوی (1038 – 1052) تألیف کرده است. (برای توضیح بیشتر بو نسخ این فرهنگ به الذریعه 5/196 و فهرست نسخ خطی دانشگاه تهران 13/3309، فهرست کتابخانه آیتالله مرعشی ش 4799 رجوع شود) اما تاریخ کتابت این نسخه با آن سازگار نیست.
آغاز: یوز حمد انکاکیم وصفی دادورایل تیل لال گرچه تیل ارا اندین ایرور سوزکه مجال
گر السنه مختلف جمع اولسه حمدینی ادا قیلماق ایرور امه محال
انجام: یومای بر آچق نسنه قپایای دمکدر و بر نسنه صویله یومایا این رمکدر و السلام.
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف کتابت 9 رمضان 952، اولش تملک محمود چلبی بن محمد بن رمضان، و تملک محمد بن سنان با مهر بیضوی «الفقیر محمد بن سنان» و تملک دری محمد بن مصطفی، از موفوفات رمضانیه آقا ابراهیم 1230، جلد تیماج سوخت، 17 سطر، 12 × 19 سانتیمتر.
شماره نسخه: 654
صفحه: 253
مجموعه (دارای یک نسخه ترکی)
- الشمسیّه
مؤلف: ؟
موضوع: احکام نجوم
زبان: ترکی
توصیف: ماههای رومی را به ترتیب (آذر، نیسان، ایاز، ...) ذکر و برای ایام هر ماه احکامی را از نحوست و سعودت بیان میکند...
شماره نسخه: 692
صفحه: 375
مجموعه (دارای یک نسخه ترکی)
- ترجمه شرح امثله
مؤلف: ؟
موضوع: صرف
زبان: ترکی
توصیف: شرح امثله معروف را به ترکی ترجمه کرده است.
آغاز: ب
مشخصات: نسخ، عناوین شنگرف، کاتب عبدالله با مهر بیضوی «عبده الراجی عبدالله» رساله اول 1106، رساله دوم 1105، اول نسخه مهر مربعی «العبد المذنب سلیمان» جلد تیماج روغنی لولادار، 15 سطر، 20 × 14 سانتیمتر.
شماره نسخه: 694
صفحه: 376
۲۹-مقتل
مؤلف: ؟
موضوع: مقتل
زبان: ترکی
توصیف: اشعاری از قمری، دخیل، شش واقعه میرزا عبدالرسول خویی، مشفق شیروانی، جمعآوری کرده و ... در آخرش نوشته شده است «این مال آقامیراسماعیل چراق هاشمی میباشد» و ظاهرا از تألیفات وی میباشد.
مشخصات: خط تحریری، جلد تیماج قهوهای ساده لولادار، سطور مختلف، 22 × 9 سانتیمتر.
شماره نسخه: 731
صفحه: 389
۳۰-مقتل
مؤلف: ؟
موضوع: مقتل
زبان: ترکی و فارسی
توصیف: مصنف بدون مقدمه و مؤخرهای و نظم خاصی اشعار و مراثی ترکی و در خلال آن مصائبی را به نثر جمعآوری کرده است و یکدوم اوراق کتاب، سفید میباشد.
مشخصات: خط تحریری، در آخرش مهر بیضوی «یااسماعیل الحسینی»، جلد تیماج زیتونی ساده، سطور مختلف، 18 × 11 سانتیمتر.
شماره نسخه: 762
صفحه: 393
۳۱-مقتل
مؤلف: ؟
موضوع: مقتل
زبان: ترکی و فارسی
شماره نسخه: 762
صفحه: 410
۳۲-دیوان رسته
مؤلف: یوسف شیرازی نوری ملقب به شیخالمصدقین و متخلص به نوری (1302)
موضوع: اشعار
زبان: ترکی و فارسی
توصیف: دیوان اشعاری شامل قصاید و غزلیات به فارسی و ترکی، شاعر در بیشتر اشعارش به «رسته» تخلص میکند، بیشتر اشعارش فارسی است. نسخه حاضر دستخط مؤلف میباشد و قسمت اعظم آن از بین رفته است و شیرازه مابقی که چند برگی بیش نیست از هم گسسته و اوراقش جابجا شده است.
مشخصات: نستعلیق، دستخط مؤلف، ظاهرا نسخه اولیه مؤلف بوده که بعدا آنرا مرتب و پاکنویس کرده، لذا در بالای هر غزل کلمه «نوشتهام» را آورده است، بدون جلد، 24 برگ، 14 سطر، 21 × 15 سانتیمتر.
شماره نسخه: 767
صفحه: 412
۳۳-حجنامه انزاب
مؤلف: غلامرضا انزابیپور خوئی متخلص به انزاب (؟)
موضوع: شعر
زبان: ترکی
توصیف: مثنوی است به ترکی که ناظم در سال 1399 قمری در سن 43 سالگی به اتفاق عیالش برای اولینبار به مکه معظمه مشرف میشوند این مثنوی را در پیرامون حوادث و سوانح حج و رفتار مسئولین کاروان با حجاج و ... سروده است و بعد آنها را جمع آوری کرده و بهصورت نسخه حاضر درآورده است و در سال 1400 قمری برابر با 1358 شمسی از تنظیم آن فارغ شده است. در اولش تقریظی از استاد کریمی مراغهای شاعر معاصر آذربایجان به نظم در مدح کتاب به ترکی موجود است.
نسخه حاضر با ماشین تایپ شده است.
آغاز: حمد او خلاقه که از فضل وجود ایلیوب ایجاد عدمدن وجود
مشخصات: تایپ با ماشین، 40 برگ، 32 سطر، 5/28 × 22 سانتیمتر.
شماره نسخه: 770
صفحه: 769
۳۴-نوحه
مؤلف: ؟
موضوع: اشعار
زبان: ترکی
توصیف: چند نوحه سینهزنی را از منابع مختلف جمعآوری کرده است. بدون مقدمه و مؤخرهای.
مشخصات: خط تحریری، بدون جلد، 5/28 × 22 سانتیمتر.
شماره نسخه: 773
صفحه: 415
۳۵مقتل ترکی
مؤلف: ؟
موضوع: مقتل
زبان: ترکی
توصیف: مراثی و مناقب اما حسین (ع) و شهیدان کربلا را به ترکی و بهطور پراکنده جهت مجالس نوحهسرایی و مرثیهخوانی جمعآوری کرده است.
مشخصات: خط تحریری، بدون جلد، شیرازه از بین رفته است، 22 × 10 سانتیمتر.
شماره نسخه: 776
صفحه: 417
-
منبعکwww.nusxeler.blogfa.com