اَحْمَديليان‌ ، ahmadiliyan] فرمانروايان‌ يا اتابكان‌ مراغه‌ و گاه‌ تبريز در سدة و اوايل‌ سدة ق‌، منسوب‌ به‌ احمديل‌ كُرد روّادي‌. پاره‌اي‌ از مورخان‌ اينان‌ را كُرد و پاره‌اي‌ عرب‌ دانسته‌اند، ولى‌ چون‌ «يل‌» پسوند تصغير كُردي‌ است‌، در انتساب‌ آنان‌ به‌ يكى‌ از اقوام‌ كرد ترديد نمى‌توان‌ كرد. رواديان‌ بطنى‌ از كردان‌ «هَذبانيه‌» بوده‌اند كه‌ صلاح‌الدين‌ ايوبى‌ نيز از ايشان‌ بوده‌ است‌.
احمديل‌ از اميران‌ محمد بن‌ ملكشاه‌ سلجوقى‌ و برادر رضاعى‌ او بود كه‌ در مأموريت‌ دفع‌ آنان‌ از حلب‌، به‌ طمع‌ هداياي‌ صليبيان‌ دست‌ از محاصره‌ برداشت‌ و سپاهيان‌ او به‌ غارت‌ اطراف‌ حلب‌ پرداختند. احمديل‌ كه‌ در تسخير دژ اسماعيليان‌ نقش‌ داشت‌، سرانجام‌ در 10ق‌/ 116م‌ در بغداد به‌ دست‌ باطنيان‌ كشته‌ شد.
احمديليان‌ برخلاف‌ پندار برخى‌ از مورخان‌، از مماليك‌ احمديل‌ بوده‌اند، نه‌ فرزندان‌ او. مؤسس‌ حقيقى‌ اين‌ خاندان‌، آق‌ سنقر احمديلى‌ بوده‌ است‌ و از نام‌آوران‌ اين‌ خاندان‌ مى‌توان‌ به‌ نصرت‌الدين‌ ارسلان‌ ابه‌ فرزند آق‌ سنقر، فلك‌الدين‌، و علاءالدين‌ كُرب‌ كُرپه‌ ممدوح‌ نظامى‌ گنجوي‌ اشاره‌ كرد.*

منبع:دایره المعارف بزرگ اسلامی