اَحْمَدْ يَسَوي دانشنامه ایران جلد: 1 شماره مقاله:1871
اَحْمَدْ يَسَوي yasavi] [ahmad د 62ق/167م، فرزند ابراهيم، صوفى بزرگ ترك. زادگاه او را برخى سايرام سيرام، و برخى ديگر شهر يسى دانسته‌اند. طريقة يسويه بدو منسوب است.
پدر احمد از مشايخ مشهور سايرام بود. سلسلة نسب او را به محمد حنفيه، فرزند على‌ع رسانده‌اند و از آنجا كه در سايرام به كسانى كه سلسلة نسبشان به محمد حنفيه مى‌رسيده، «خواجه» مى‌گفتند، احمد يسوي را نيز خواجه احمد مى‌خواندند.
احمد در شهر يسى يا تركستان امروز به عالم و صوفى مشهور آن عصر، خواجه يوسف همدانى پيوست و شخصيت وي با تأثير معنوي خواجه يوسف شكل گرفت. وي از دست خواجه يوسف خرقه دريافت كرد و يكى از خليفة او شد. احمد يسوي، در ميان اقوام كوچ‌نشين ترك كه در حوالى سير دريا و تاشكند و حتى آن سوي سيردريا مى‌زيستند، نفوذ فراوان يافت و پيروان بسيار از روستاييان نيمه‌كوچ‌نشين در اطراف او گرد آمدند.
در 99ق/397م، زمانى كه تيمور به شهر يسى رفت، آرامگاه احمد يسوي را زيارت كرد و در همان زمان دستور داد كه بر بالاي آن بناي با شكوهى برپا كنند كه در مدت دو سال ساختمان آن با دو مناره و چندين شبستان و حجره در اطراف صحن ساخته شد.
مشهورترين اثر خواجه احمد يسوي ديوان حكمت است كه در آن مطالب و مضامين صوفيانه را به زبان تركى جغتايى به نظم كشيده است. تركان شرقى به اشعاري كه به شيوة سخن احمد يسوي سروده شده باشد، «حكمت» مى‌گويند، و در نزد آنان «حكمت» به معنى اشعار دينى است.
از ديگر آثار او «مناجات‌نامه» است كه ضميمة ديوان حكمت آورده شده، و مشتمل بر 8 بيت به تركى جغتايى است. اثري ديگر با عنوان فقرنامه، به احمد يسوي نسبت داده‌اند كه در بعضى از نسخه‌هاي چاپى ديوان حكمت نيز به چاپ رسيده است.*
پدر احمد از مشايخ مشهور سايرام بود. سلسلة نسب او را به محمد حنفيه، فرزند على‌ع رسانده‌اند و از آنجا كه در سايرام به كسانى كه سلسلة نسبشان به محمد حنفيه مى‌رسيده، «خواجه» مى‌گفتند، احمد يسوي را نيز خواجه احمد مى‌خواندند.
احمد در شهر يسى يا تركستان امروز به عالم و صوفى مشهور آن عصر، خواجه يوسف همدانى پيوست و شخصيت وي با تأثير معنوي خواجه يوسف شكل گرفت. وي از دست خواجه يوسف خرقه دريافت كرد و يكى از خليفة او شد. احمد يسوي، در ميان اقوام كوچ‌نشين ترك كه در حوالى سير دريا و تاشكند و حتى آن سوي سيردريا مى‌زيستند، نفوذ فراوان يافت و پيروان بسيار از روستاييان نيمه‌كوچ‌نشين در اطراف او گرد آمدند.
در 99ق/397م، زمانى كه تيمور به شهر يسى رفت، آرامگاه احمد يسوي را زيارت كرد و در همان زمان دستور داد كه بر بالاي آن بناي با شكوهى برپا كنند كه در مدت دو سال ساختمان آن با دو مناره و چندين شبستان و حجره در اطراف صحن ساخته شد.
مشهورترين اثر خواجه احمد يسوي ديوان حكمت است كه در آن مطالب و مضامين صوفيانه را به زبان تركى جغتايى به نظم كشيده است. تركان شرقى به اشعاري كه به شيوة سخن احمد يسوي سروده شده باشد، «حكمت» مى‌گويند، و در نزد آنان «حكمت» به معنى اشعار دينى است.
از ديگر آثار او «مناجات‌نامه» است كه ضميمة ديوان حكمت آورده شده، و مشتمل بر 8 بيت به تركى جغتايى است. اثري ديگر با عنوان فقرنامه، به احمد يسوي نسبت داده‌اند كه در بعضى از نسخه‌هاي چاپى ديوان حكمت نيز به چاپ رسيده است.*
منبع:دایره المعارف بزرگ اسلامی
+ نوشته شده در چهارشنبه ۱۳۹۰/۰۱/۰۳ ساعت 18:36 توسط محمد قجقی
|
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی