اَبوالْعَبّاس‌ِ اِسْفَرايِنى دانشنامه ایران جلد: 1 شماره مقاله:973
اَبوالْعَبّاس‌ِ اِسْفَرايِنى esfarayeni] ، فضل ab-ol-'abbas-e بن احمد مق 04ق/013م، ديوان‌سالار و دبير دورة سامانى و نخستين وزير سلطان محمود غزنوي. او نخست در ديوان يكى از كارگزاران سامانيان پيشة دبيري داشت، سپس سبكتكين از امير سامانى خواست تا اسفراينى را كه در آن زمان صاحب بريد مرو بود، براي منصب وزارت پسرش، محمود، سپهسالار و امير نيشابور در اختيار او نهد. نوح پذيرفت و محمود او را به وزارت خود برگزيد. اسفراينى - كه در حقيقت او را بايد انتقال دهندة ساختار ديوان سالاري سامانى به دورة غزنوي دانست - به ادارة امور سياسى محمود جوان كه قدرت خود را در نواحى شرقى ايران تثبيت مى‌كرد، پرداخت. او در اين سمت از خود كفايت بسيار نشان داد، اما با وجود اين در 01ق پس از 7 سال وزارت، از اين مقام كناره گرفت.
برخى منابع آورده‌اند كه اسفراينى ثروت زيادي براي خود گرد آورد و چون اوضاع مالى سلطان محمود به دليل لشكركشيهاي فراوانش به‌هم خورد، سلطان در دارايى او طمع نمود. اين امر منجر به بركناري وي از وزارت و مصادرة اموالش گرديد و سرانجام در زير شكنجة عمال سلطان جان سپرد. اسفراينى در زمان صدارتش دستور داد تا نگارش مكاتبات ديوانى را از عربى به فارسى برگردانند. از ابياتى كه فردوسى در مدح اسفراينى سروده، چنين برمى‌آيد كه همو شاعر را تشويق كرده تا شاهنامه را به پايان رساند و آن را به سلطان محمود پيشكش كند.*
منبع: دایره المعارف بزرگ اسلامی
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی