بنیاد مختومقلی فراغی

مولام بیزینگ ایشیمیزی اونگ سالسا

شو ساپار ماشادا بارالی بگ لر

هر کیم یسیر توتوب بیر آبرای آلسا

اونگا سویقاسینی برالی بگ لر

هر کیمی حق پناهیندا ساقلاسا

آمان چیقار یانار اودا اوقلاسا

سرداری میز هایسی یری چاقلاسا

دوشمان بیلن سووش غورالی بگ لر

ینه بیر سوز مخنث لر سایلانسین

آتی یاغشی قوچ ییگیت لر شایلانسین

اولجادوشسه داغدان چیقیب پایلانسین

تجن گلیب بیر گون دورالی بگ لر

سووش بولسا آغیز یاغشی بیر بولسا

آتیشیغا توپنگ بولسا تیر بولسا

دستگیریمیز شاهی مردان پیر بولسا

دوغری دوروب قیلیچ اورالی بگ لر

سووش بولسا دین ایسلاما دس گلسه

کفار لشگری نینگ دستی پس گلسه

یاسیلسا غول" آمان" دیین سس گلسه

غولاق آسمان یاغشی غیرالی بگ لر

مخنث دیر شول گون جیلاو چکن لر

اردیر کله کسیب غانلار دوکن لر

اوزی مستان آتی سگراب بوکن لر

نه گنگش ایلارسیز سوره لی بگ لر

اونگه-ایزا سالینگ یاغشی غاراوول

ناماردینگ جانینا دوشمسه سین داوول

تکه سالیر ساریق غارابکه ول

بیر اوتوروب بیله تورالی بگ لر

سیدی دییر ایندی سیندیرمان بادی

دوشمانینگ قالان دیر بیر قوری آدی

اونگه سالیب سردار مامد میرادی

هر نه نصیبانی گورالی بگلر

دو نسخه دستنویس از کتاب شعر شاعر سید ناظار سیدی یافت شده که هر دو با فاصله ی نزدیک از فوت شاعر یعنی نیمه دوم قرن نوزدهم در منطقه ی لباب تحریر شده است . یکی ار دو نسخه ی یاد شده در ابتدای هر یک از شعرهای تاریخی شرح کوتاهی از زمینه ی تاریخی سرایش شعر بیان میکند که به فهم دقیق تر موضوع کمک میکند . به دلیل اعتباراین نسخه استاد نور محمد عاشور پور در تدوین " دیوان اشعار سید ناظار سیدی" چاپ سال 1986-1365 آن را اساس قرار داده است . دیوان حاوی 90 عنوان شعر است که در قالب های ذیل سروده شده است :

-قالب غوشوق

-قالب غزل

-قالب های مخمس و مسبع

-قالب مستزاد

کرانه های غربی بستر میانی آمودریا از دیر باز مسکن قبیله ی پر شمار "ارساری" بوده است . تیره های مختلف این قبیله ی کهن ترکمن حدودا از قرن یازدهم ه/ق / هفده هم میلادی در بعضی شهرها و آبادیها ی این ناحیه از چارجو ( آمل باستانی ) تا کرکی . اندخوی میمنه و بلخ مسکن گزیده و به کار فلاحت و تجارت مشغول بودند .

به دلیل سکونت در کناره  ی آب جیحون به آنها " ترکمن های لباب " " لباب ترکمن لری" نیز گفته میشد .

علاوه بر شهرهای ذکر شده تیره های مختلف قبیله ی ارساری در قرارگاه هایی کوچک تر با عنوان "قلعه" مانند خالاچ پروردی ( پلوردی ) قوتنام و .... نیز میزیستند . حرفه ی اصلی آنها زراعت بود آب فراوان آمو دریا آنها را به زمین وابسته کرده بود .

                              یوز اللی ییل واطان دییب گزیلدی

                              اکین لر اکیلدی یاب لار غازیلدی

سکونت در شهرها و مراودات اجتماعی اقتصادی با سایر ملل مجاور مثل اوزبک افغانی و ایرانی به نظر میرسد در رشد فرهنگی آنها تاثیر فراوان داشته است . عمق این تاثیرات زمانی آشکار میشود که دریابیم شهر "چارجو" به عنوان اصلی ترین مرکز تجمع قبیله ی ارساری درست در ساحل مقابل بخارا تختگاه امیر نشین بخارا و یکی از دو مرکز بزرگ فرهنگی آن دوره قرار داشت . این نزدیکی امر تحصیل علم و آشنایی با قلم و کتاب را برای جوانان قبیله تسهیل می کرد .

                                      هم اوقورلار هم یازار لار

                                      ارساری نینگ ییگیت لری