بنیاد مختومقلی فراغی

ینه کونگلوم غارا قیلدینگ پنا دونیا پنا دونیا

یوره گیم نی یارا قیلدینگ پنا دونیا پنا دونیا

شریمساریم گوناهیمدن چیقاردویت اوتلوغ آهیم دان

آییردینگ قواتلی شاهیم دان پنا دونیا پنا دونیا

نیچه لر جانین آلیب سن غارا توپراق غا سالیب سن

اولاردان بیله غالیب سن پنا دونیا پنا دونیا

سنینگ آصلا قارارینگ یوق قارار ایله دورارینگ یوق

یالانچی ایغتیارینگ یوق پنا دونیا پنا دونیا

نیچه لرین توراب اتدینگ نیچه لرگه عذاب اتدینگ

آبات لارنی خاراب اتدینگ پنا دونیا پنا دونیا

جپا جان لارغا باغلارسن پیراق اودون دا داغلارسن

غارا توپراق غا چاغلارسن پنا دونیا پنا دونیا

کیشی گه بیر زمان همرا بولوب شاد ایله مس سن گاه

نه محنت خاناسن بیله پنا دونیا پنا دونیا

بو ایش بیرله بارا دور سن جپا بیرله اورا دور سن

عاجاب یوزی غارا دورسن پنا دونیا پنا دونیا

گهی سلطان دیوان دییمز بولوب موندا غووان دییمز

آلور پیر و جوان دییمز پنا دونیا پنا دونیا

نیچه لرنی جیدا قیلدینگ ظلم بیرله ادا قیلدینگ

آلیب مالین گدا قیلدینگ پنا دونیا پنا دونیا

جپانگا غاییبی دویماز آنی دردی غامینگ غویماز

وپاسیز شووقونگا اویماز پنا دونیا پنا دونیا

                             در احوال و آثار غاییب ناظار غاییبی

صرفنظر از اینکه نام کوچک شاعر در دائره المعارف ترکمنستان "محمود" ذکر شده اما در کتابهای "غاییبی منتخب اشعار" و "آنتولوزی شعر ترکمن" به اتفاق "غاییب ناظار" آمده است . وی در اشعار خود به نوبت از تخلص "غاییبی" "ملا غاییب" و "غاییب ناظار" استفاده کرده است .

ایشان از شاعران برجشته ی دوره کلاسیک ادبیات ترکمن بوده و در میانه ی قرن هیجدهم و قرن نوزدهم می زیسته است .تاریخ ولادت و وفات وی نامعلوم است اما از مناظره ها و مشاعره ها یی که با شاعران کلاسیک ترکمن "قربانعلی معروفی" و "سید ناظار سیدی" داشته احتمال داده میشود همدوره ی شاعران یاد شده باشد.

وی از قبیله اووا بودهو در حومه ی بخارای شریف در منطقه ی غارا کول میزیسته است . از بیت ذیل چنین بر می آید که شاعر عمری طولانی داشته است :

                                    غاییبی ضعیف گچیردینگ بو ییگیت لیک مووسیمین

                                    توباقیل ایخلاص ایله ایندی کی بولموش سن غارری

در این بیت وی به دوره ی پیر سالی خود اشاره دارد.

غاییبی از اشخاص تحصیلکرده ی عصر خود بوده و در منطقه ی بخارا از موقعیتی علمی برخوردار بوده است . وی به علوم رایج زمانه ی خود چون: منطق فلسفه تاریخ ادبیات و........ احاطه داشته است و آنگونه که از دیوان شعر وی مستفاد میشود شاعر در موسیقس و ساز و آواز نیز دستی داشته است . اشعار "صوپی لار" و

" ساز اتسین" وی در این خصوص اشارت روشنی دارند و گذشته از این ماجرای استخلاص شاعران و نوازندگان بخارا از خشم و مجازات امیر بخارا که بوسیله غاییبی صورت گرفته است خود روایتی خواندنی دارد . دو قطعه شعر معروف " گلنده باردیر" و " استار کونگول" که درحضور امیر بخارا فی البداهه و در این مناسبت سروده شده است بیانگر مهارت و ذوق سلیم و تسلط وی به ظرافت شعر است.

آفرینش ادبی غاییبی اول بار توجه خاور شناس روسی آ.ن ساموئیلویچ را به خود جلب کرد . وی قبل ار انقلاب اکتبر در چندید مقاله از غاییی و خلاقیت شعری وی اطلاعات گرانبهایی ارائه کرد . در جلد اول کتاب (لغات جغتایی و ترکی عثمانی) که بوسیله شیخ سلیمان بخاری در سال 1298ه.ق در استانبول چاپ شده نیز تعدادی از اشعار غاییبی نقل شده است . منظومه ی وی بنام " اوتوز ایکی توخوم قصه سی " نیز در قرن نوزدهم چندین بار در چاپخانه های آسیای مرکزی در تاشکند و بخارا و ... چاپ شده است . بعد از تشکیل حکومت شوراها در روسیه اول بار در سال 1937 مقاله ای در باره زندگی و خلاقیت ادبی شاعر توسط احمد آخوندف گورگنلی به چاپ رسید . سپس در سال 1946 مقاله ی مختصر دیگری در باره ی شاعر با تعدادی از اشعار وی در یکی از نشریات ترکمنستان به چاپ رسید .